Advies

Natuurlijke inpassing met oog op biodiversiteit

Wilt u groenelementen integreren in het stedelijk aanzicht van uw gemeente? Natuurlijke inpassing biedt dan een veelzijdige oplossing. Het doel van natuurlijke inpassing is het rekening houden met natuur en landschapselementen wanneer een project gerealiseerd wordt. Hierbij kan gedacht worden aan het behouden van typische natuurlijke kenmerken als het aanleggen van nieuwe landschapselementen. Deze vorm van inpassing kan gekoppeld worden aan de gemeentelijke opgaven biodiversiteit verhogen en het meer ruimte bieden hiervoor. Daarnaast biedt natuurlijke inpassing kansen voor beleidsvelden als klimaat, ruimtelijke ordening en sociale zaken.

Beleidsvelden

Duurzaamheid
Klimaat
Water
Biodiversiteit
Wonen en bouwen
Ruimtelijke ordening
Landbouw en Natuur
Nationale bijenstrategie
Industrieterreinen
Vergroening Europees Landbouwbeleid

Algemene soorten

Dieren:Ruige dwergvleermuis, huismus, merel, vos, insecten, vos, steenmarter.
Planten:Bijenboom, honingboom, linde, hemelsleutel, leverkruid.

Leefgebied

Dit is van toepassing overal waar gebouwen staan of komen en stedelijke of randstedelijke omgeving maar ook in het buitengebied. Zie ook: https://www.bij12.nl/onderwerpen/natuur-en-landschap/index-natuur-en-landschap/natuurtypen/  

Aandachtspunten

Door verandering van beleid kan er binnen de gemeenten winst behaald worden wanneer er wordt ingezet op natuurlijke inpassing. Door natuurlijke inpassing als voorwaarde te stellen bij nieuwe projecten zullen betrokken partijen zoals aannemers hier op in moeten zetten. Afhankelijk van het project zijn er altijd verschillende creatieve inpassingen mogelijk. Een groen dak, een blusvijver of opslagbassin met natuurlijke oevers of zelfs een gebouw laten opgaan in een heuvel. Een gerealiseerd project met natuurlijke inpassing kan dan dienen als voorbeeld voor andere partijen wanneer zij iets willen realiseren in de gemeente. In gebieden met een hoge natuur- en recreatiewaarde kan natuurlijke inpassing bij projecten deze hoge waarde behouden [1][2]. Daarnaast kan het een cultureel en/of toeristisch trekpleister worden. Een mooi voorbeeld hiervan is het Biesbosch Museum. 


Kansen voor biodiversiteit

Door natuurlijke inpassingen is er meer plaats voor verschillende planten- en diersoorten [3]. Een groot voordeel bij het realiseren van natuurlijke inpassing is dat er een grote variatie van structuur, natuurtypen of andere elementen gecreëerd kan worden [3]. Is er bijvoorbeeld de vraag om een opslagbassin aan te leggen dichtbij een ander waterlichaam. Pas het waterbassin dan aan op de behoeften en kenmerken van het andere waterlichaam met bijvoorbeeld een natuurlijke oever. Zo kan het waterbassin dienen als extra habitat of toevluchtsoord voor amfibieën. Of wanneer een gebouw deels ingegraven kan worden en door het dak het maaiveld verhoogd kan worden, wordt er door de helling al variatie in structuur gebracht. Hierdoor kunnen er meerdere planten- en diersoorten genieten van hetzelfde stuk landschap, dan dat deze gewoon een recht stuk grond met een gebouw met plat dak zou zijn. De maatregelen voor natuurlijke inpassing kunnen dus niet alleen ingericht worden op aanzicht, maar ook als functionele habitat voor veel dier- en plantensoorten [4]. 

Meerwaarde

De meerwaarde zit in het meekoppelen van rood aan groen. Rood (gebouwen) op natuurlijke wijze inpassen in het groen en omgekeerd en mogelijk ook blauw (water) en grijs (verharding)

Voorbeeld

In dit voorbeeld van natuurlijke inpassing is te zien dat de daken van de gemeentewerf in Venlo ingepast zijn in het landschap. Zij hebben een groen dak gerealiseerd waarbij het maaiveld is verhoogd. Zo loopt het groene dak moeiteloos over op een helling. Hierdoor zijn de gebouwen minder aanwezig en verstoren zij het aanzicht niet. Daarbij draagt het groene dak bij aan het vergoten van waterbergend vermogen en verlagen van hittestress. Terwijl er door meer groen oppervlak en aangebrachte structuur in het landschap meer verschillende plantensoorten kunnen voorkomen. 

Stappenplan

1: Een stappenplan voor natuurlijke inpassing zal bij elk afzonderlijk project bekeken moeten worden. Er zijn veel mogelijkheden en voldoende ruimte voor creativiteit om een project een plek te geven binnen het landschap waarbij de biodiversiteit erop vooruit gaat. Belangrijk is om dit af te stemmen bij aanbesteding van een project. Wanneer dit in het begin al duidelijk is, dan krijgt dit een prominentere plek bij projecten.

2: Stem niet alleen de natuurlijke inpassing in op mogelijkheden met wat er gerealiseerd gaat worden, maar ook wat er al in de omgeving aanwezig is of juist nog ontbreekt. Zo kan een al bestaand natuurlijk landschap moeiteloos overgaan in bijvoorbeeld nieuwbouw wanneer deze op elkaar afgestemd zijn. 

3: Combineer de natuurlijke inpassing eventueel met andere biodiversiteitsverhogende maatregelen gericht op de gidssoorten. Waar het maaiveld verhoogd kan worden met een helling, zoals in het genoemde voorbeeld, kan er onderaan de helling ook nog een greppel gerealiseerd worden. Wanneer hier vervolgens bomen en struweel aangeplant wordt is er gelijk een houtwal gerealiseerd wat geschikt is voor de kamsalamander, das en gewone dwergvleermuis. Dit is enkel één van de vele mogelijkheden binnen natuurlijke inpassing.

Bronnen

Op zoek naar uitgebreide informatie over deze maatregel?

download het rapport

Deze maatregel draagt ook bij aan andere uitdagingen

Woningnood verminderen

Het verminderen van woningnood is van groot maatschappelijk belang en brengt diverse voordelen met zich mee. Het draagt bij aan een gezondere, meer rechtvaardige en welvarende samenleving door tegemoet te komen aan fundamentele menselijke behoeften en de basis te leggen voor individueel en collectief welzijn. 

Ten voordele van de natuur is het voor ons van belang dat er meer sprake is van Natuurinclusief bouwen. Dit is bouwen met mogelijkheden voor planten en dieren. Op steeds meer plaatsen zie je gebouwen met gevel- en dakgroen waar jonge mensen maar ook senioren graag in wonen. Winst voor mensen en flora en fauna! 

Zie ook: Nationale Kennisbank Natuurinclusief Bouwen - LINK

Meer informatie

Ruimtes multifunctioneel inrichten

Ter bevordering van biodiversiteit is ruimtes multifunctioneel inrichten van belang. De gemeente heeft naast klimaat uitdagingen ook nog andere taken, namelijk het bieden van afdoende voorzieningen van de burgers en bezoekers van de gemeente. Parkeervoorzieningen en woningbouw zijn hier belangrijke voorbeelden van. Door de buitenruimte klimaat adaptief in te richten kan zowel aan de klimaatuitdagingen als aan de andere gemeentelijke behoeftes worden voldaan. 

In essentie zijn multifunctionele publieke ruimtes essentieel voor het bevorderen van een gezonde, inclusieve en levendige stedelijke omgeving. Het ontwerp en beheer ervan moeten rekening houden met de diverse behoeften van de gemeenschap om een positieve impact op het dagelijks leven van de bewoners te hebben.

Meer informatie

Verminderen verhardingen

Bestrating zorgt voor snelle oppervlakkige waterafvoer en geen waterberging op je eigen perceel en dus meer droogte in de zomer. Over het algemeen draagt het verminderen van verhardingen bij aan een gezondere, duurzamere en leefbaardere stedelijke omgeving, waar zowel mens als natuur van kunnen profiteren.

Meer informatie

Biodiversiteit verhogen

De biodiversiteit kan met diverse maatregelen vergroot worden. Sommige maatregelen kunnen zelfs kosten besparen.   Het verhogen van biodiversiteit, of biologische diversiteit, is van vitaal belang vanwege de vele voordelen die het biedt aan ecosystemen, menselijke samenlevingen en de planeet als geheel. Het is essentieel voor een duurzame en veerkrachtige toekomst.

Meer informatie

Deze maatregel heeft een positieve invloed op de volgende gidssoorten